„Við þurfum góða vegi en líka öfluga fjölmiðla“

„Síðan komu síldarárin, þá fullorðnaðist maður fljótt“

Ómar ólst upp á Seyðisfirði þegar síldarævintýrið blómstraði. Hann rifjar upp hvernig samfélagið var þá: „Þegar ég var að alast upp bjuggu um 800 manns á Seyðisfirði. Hann skiptist í þrjá hluta: Búðareyri, Ölduna og Miðbæinn. Það var rígur á milli og slegist uppi í Botnum,“ segir hann.

Ungur hóf hann störf í síldarvinnslu þar sem hann þurfti að leggja á sig mikla vinnu. „Sextán ára var ég farinn að standa átta tíma vaktir í síldarbræðslunni, SR, allt sumarið. Ég var pallformaður og á pallinum þurfti maður að taka 50 kg poka af stút og vippa upp á bretti. Þetta var þrælapúl,“ rifjar hann upp.

En þegar síldin hvarf breyttist lífið á Seyðisfirði til muna. „Sumarið 1968 var það síðasta, þá fékkst eiginlega ekkert,“ segir hann. Hann snéri sér að öðrum verkefnum, en eftirminnilegast var starf hans við að pækla síld. „Það er eitthvert það leiðinlegasta djobb sem ég unnið.“

Eldgosið sem breytti öllu

Árið 1973 hófst eldgos í Vestmannaeyjum sem neyddi alla íbúa til að flýja. Ómar og kona hans bjuggu þá þegar tímabundið á Seyðisfirði en Ómar lýsir því hvernig hann kom fljótt aftur til að taka þátt í björgun verðmæta. „Skipsáhafnir voru búnar að bjarga miklum verðmætum, en síðan bættust fleiri við til að aðstoða við flutning á búslóðum og öðru. Menn lögðu sig í hættu við að fara inn í kjallara vegna gass úr gosinu.“

Hann rifjar upp hvernig endurreisn samfélagsins var erfitt verkefni, bæði fjárhagslega og tilfinningalega. „Það er ekki fyrr en allra síðustu ár sem fólk er farið að opna á að tala um þetta. Ég þekki fólk hér sem hefur aldrei farið út á hraunið eða safnið Eldheima. Aðrir hafa farið á safnið en brotnað saman þar,“ segir Ómar.

Eineltisupplifun og viðhorf til Eyjamanna

Ómar bendir á að gosið hafi ekki aðeins verið áskorun fyrir samfélagið heldur líka fyrir einstaklinga sem urðu fyrir fordómum á fastalandinu. „Eitt sem er aldrei rætt um er eineltið á fastalandinu, það var litið á Vestmannaeyinga sem sníkjudýr sem fengu allt upp í hendurnar,“ segir hann. Þrátt fyrir það hefur samfélagið í Eyjum sýnt ótrúlega seiglu og staðfestu í að byggja upp á ný.

Frá kokki og lögreglu til blaðamennsku

Á lífsleiðinni hefur Ómar sinnt mörgum störfum, en blaðamennskan varð hans köllun. „Þetta var trúlega í mars 1986,“ rifjar hann upp um það hvernig hann hóf ferilinn sem blaðamaður. Hann fann fljótt út að störf bæjarfulltrúa og blaðamanns fara illa saman. „Ég fann líka að pólitík og blaðamennska ættu ekki samleið,“ segir hann.

Ómar varð ritstjóri Eyjafrétta árið 1992 og starfaði í þeirri stöðu til ársins 2012. Hann tók svo aftur við ritstjórastöðunni árið 2014 og hefur haldið áfram með hléum síðan þá. „Ég segi stundum að ég sé heppinn að búa með konu sem leyfir mér þetta,“ segir hann glettinn.

Héraðsfréttamiðlar sem líflína samfélagsins

Ómar leggur mikla áherslu á mikilvægi héraðsfréttamiðla fyrir minni samfélög. „Við þurfum góða vegi en líka öfluga fjölmiðla,“ segir hann. Eyjafréttir, sem hann hefur stýrt í áratugi, hafa verið lykilþáttur í að tengja íbúa Vestmannaeyja við atburði og fréttir.

Hann nefnir dæmi um verkefni eins og „Kveikjum neistann,“ sem hefur bætt lestur barna í grunnskólum í bænum. „Við erum til dæmis með verkefnið, Kveikjum neistann í Grunnskólanum, sem skilaði því að 91% drengja og stúlkna í þriðja bekk geta lesið sér til gagns,“ segir hann stoltur.

Áskoranir og framtíð fjölmiðla

Ómar viðurkennir að áskoranir séu miklar í rekstri staðbundinna fjölmiðla í dag. „Undanfarin 15 ár hefur fjarað undan, áskrifendum fækkað og auglýsendur fært sig á miðla á borð við Facebook og Google,“ segir hann. Þrátt fyrir það er hann bjartsýnn á framtíðina. Hann telur að nýjar lausnir eins og gervigreind geti hjálpað miðlum að dafna.

Ástríðan fyrir starfinu

Ástríða Ómars fyrir blaðamennsku hefur haldið honum gangandi, jafnvel á eftirlaunum. „Ég vissi ekkert hvað ég ætti að gera af mér. Það kom upp í mér gamall kokkur, fyrst fór ég að elda, svo að baka miklu meira brauð en nokkur gat étið,“ segir hann og hlær. Að lokum ákvað hann að snúa aftur til Eyjafrétta og hefur ekki litið til baka síðan.

Hann segir að starfið hafi haldið honum ungum í anda og gefið honum einstakt tækifæri til að umgangast ungt fólk í samfélaginu. „Það er gaman þegar tvítug manneskja heilsar manni úti á götu. Þannig er samfélagið hér í Vestmannaeyjum.“

Mynd: Óskar P. Friðriksson

Lengri útgáfa birtist í Austurglugganum. Hægt er að panta áskrift hér.