Samtalið við Seyðfirðinga sem aldrei varð
Nærsveitungi okkar kom með sporðaköstum og krafti og hreinlega sagði Seyðfirðingum að sjókvíaeldi kæmi í fjörðinn í september 2023. Honum var ekkert sérlega vel tekið, en hann kvaðst funda oftar og upplýsa okkur og taka samtalið við samfélagið og vinna með því. Hann gerði sér enga grein fyrir því, og gerir ekki enn, að þetta er frekja, yfirgangur, vanvirðing og valdníðsla við allt og alla. Svona framkoma hefur aldrei verið til góðs.Samtalið hefur ekkert verið hvorki við landeigendur, atvinnurekendur né íbúa Seyðisfjarðar af hálfu hans og fyrirtækisins eins og til stóð. 75% íbúa vill ekki sjókvíaeldið og það á öllum að vera alveg ljóst.
Ég er .., ég er .., ég er svo margt. Formaður hér, aðstoðarforstjóri þar, miðstjórnarmaður, formaður fjármálaráðs, stjórnarmaður. Ég á þetta, ég má þetta ég þarf að verða ríkari, alveg sama hvað.
Hann virðist alveg gleyma, eða það er allavega ekki ofarlega í huga hans, að hann er formaður stýrihóps um loftlagsbreytingar. Náttúruöflin hafa látið finna fyrir sér í Seyðisfirði í gegnum tíðina. Við þurfum fólk, sem virðir náttúruna en veður ekki yfir hana.
Kynningarbæklingurinn
Sami nærsveitungi mætti aftur ári seinna í mars s.l. og nú á fund heimastjórnar og sveitarstjórnar Múlaþings með nýjan kynningarbækling. Honum var vel tekið á báðum fundunum en brýnt var fyrir honum að kynna þetta allt betur fyrir Seyðfirðingum og auka samtalið.
Í nýja bæklingnum fagnar Fiskeldi Austfjarða (FA) umræðunni í Seyðisfirði, en telur hana alla á misskilningi byggða, sem er rangt. Gagnrýnin er öll byggð á opinberum upplýsingum. Fyrirtækið hefur tekið saman helstu „staðreyndir“ til að tryggja virkt samtal milli fyrirtækisins og samfélagsins og ná sáttum. Einhverra hluta vegna hefur enginn kynningarfundur verið haldinn og ekkert samtal átt sér stað af hálfu FA.
Umhverfismatið
Úr umhverfismati kom valkostur A, sem þýðir óbreytt ástand í Seyðisfirði. Það hentaði ekki áformum FA. Valkostur B varð til með þrem kvíastæðum eins og FA fór fram á í frummatsskýrslu sinni. Þar var eldissvæði í Skálanesbót yfir grænu náttúruverndarsvæði.
Hvorugur valkosturinn varð þó fyrir valinu í endanlegu skipulagi, öll þrjú svæðin hafa verið stækkuð og græna svæðið er alfarið þurrkað út fyrir sjókvíaeldið. Endanlegi valkosturinn kemur því ekki úr umhverfismatinu og var aldrei kynntur.
Neikvæðar ábendingar frá Skipulagsstofnun
Seyðisfjörður er þröngur fjörður með mikilli umferð stórra skipa. Landfræðilegar aðstæður setja því þröngar skorður hvort og hvar hægt er að stunda sjókvíaeldi í honum.
Farice-1 strengurinn liggur í miðjum firðinum og kemur hreinlega í veg fyrir sjókvíaeldið. Margar stofnanir bentu á að taka þarf fullt tillit til strengsins og helgunarsvæðis hans. Þetta er þjóðaröryggismál. Fyrirtækið viðurkennir í kynningarbæklingnum að það fer inn á helgunarsvæðið.
Áhrif á ferðaþjónustu, er talin geta orðið talsvert eða verulega neikvæð, en hún er einn helsti vaxtarbroddur atvinnulífsins á Seyðisfirði. Ekki er sjálfgefið að neikvæð ímynd gangi strax til baka ef fiskeldi verður hætt.
Nálægð kvíastæðanna við siglingaleið Norrænu og annarra farþegaskipa hefur neikvæð áhrif á ásýnd fjarðarins og er hættuleg.
Sjónrænna áhrifa mun gæta á vinsælum gönguleiðum, s.s. Skálanes, Skálanesbjarg, Selstaðir, Brimnes og Hjálmárdalsheiði. Að ekki sé minnst á væntanlegan verðlaunaútsýnispall, Baug Bjólfs.
Sörlastaðavík er innan 5 km fjarlægðar frá Fjarðará, Vestdalsá,Selstaðaá og Sörlastaðaá. Hin tvo kvíastæðin eru þvert á árósa Austdalsár og Selstaðaár og of nálægt Skálanesbjargi. Allt þetta stenst ekki fjarlægðarmörk.
Sjókvíar og rammafestingar skerða möguleika til veiða í Seyðisfirði. Smábátasjómönnum er þar með vísað út úr firðinum.
Kajakræðurum er hent út í miðjan fjörð. Kvíastæði taka þeirra pláss
Öll kvíastæðin eru í gönguleið sjóbleikjunnar í firðinum. Áhrif sjókvíaeldis á bleikjustofna eru lítið rannsökuð.
Ofanflóð og skriður
Í bæklingi FA segir að Selstaðavík sé mögulega á B eða C svæði. Í minnisblaði Veðurstofunnar er hún á C svæði. Það stendur þangað til annað kemur í ljós eftir nánari skoðun Veðurstofu.
Síðast en ekki síst
Áhrif á samfélag og efnahag verða verulega neikvæð ef ekki næst sátt um sjókvíaeldið í nærsamfélaginu. Þetta mat byggði reyndar á 55% andstöðu, sem nú er orðin 75% skv. Gallupkönnun Múlaþings.
Kvíastæðin þrjú
Sörlastaðavík
Kvíar inni í hvítum ljósgeira.Inni í siglingaleið.
Yfir helgunarsvæði Farice-1.
Neðansjávarskriður á hafsbotni.
Innan 5 km frá Fjarðará.
Selstaðavík
Ofanflóðahætta – C svæði.Yfir helgunarsvæði Farice-1.
Of nærri hvítum ljósgeira.
Þrengir að siglingaleið.
Neðansjávarskriður á hafsbotni.
Ljós í kvíastæðinu trufla hvíta ljósgeirann í Sörlastaðavík.
Kvíastæðið er þvert á árósa Selstaðaár.
Skálanesbót
Neðansjávarskriður á hafsbotni.Kvíastæðið er yfir grænu svæði sem var látið víkja.
Þar með yfir hrygningarsvæðum loðnu og þorsks.
Skálanesbót er uppeldissvæði æðarfugls úr Loðmundarfirði og Skálanesi.
Æðarfugl er ábyrgðartegund á Íslandi og er á Evrópuválista.
Kvíastæðið er of nærri Skálanesbjargi og fuglalífinu þar.
Kvíastæðið er þvert á árósa Austdalsár. Í hana ganga ekki laxfiskar, vegna fossa neðarlega í henni. En eigum við ekki að horfa á heildarmyndina. Áin ber fram næringarefni fyrir hrygningasvæðin fyrir framan árósana.
Ég tek undir orð Jónínu Brynjólfsdóttur forseta sveitarstjórnar. „Fólk vill búa á Seyðisfirði og vill að á það sé hlustað.“ Það er alla vega sanngjörn krafa að hlustað sé á 75% íbúa sem hafa lýst sig andvíga sjókvíaeldi í firðinum.
Ég tek líka undir orð Pálma Gunnarssonar tónlistarmanns til fyrirtækisins. „Látið Seyðfirðinga í friði, þeir vilja ykkur ekki.“ Látið fjörðinn í friði.
Þessi samantekt er eftir lestur fjölda gagna, sem tengjast málinu. Hún er ekki tæmandi.
Það tekur á að lesa svör Skipulagsstofnunar og Svæðisráðs við athugasemdum í Seyðisfirði. Þar er bent á allt þetta hér að framan og að það þurfi að gæta öryggis hér og þar. En það var allt látið víkja því það lá fyrir umsókn um sjókvíaeldi í firðinum. Allt strandsvæðaskipulagið hefur í raun snúist um að koma sjókvíaeldi fyrir sem víðast og látið ganga fyrir annarri atvinnustarfssemi, sem fyrir er á svæðinu.
Eyðileggingin er ekki réttlætanleg.
STOPP. Verndum Seyðisfjörð.
Seyðfirðingar berjast áfram fyrir fjörðinn og samfélagið.
Með vinsemd og virðingu
Magnús Guðmundsson
Brottfluttur Seyðfirðingur
