„Okkur er uppálagt að fara frekar af stað en ekki“

Systurnar eru 22ja ára gamlar, aldar upp á Egilsstöðum og eru að hefja sitt þriðja sumar við störf í sundlauginni. „Við fórum á námskeið hjá Rauða krossinum áður en við byrjuðum að vinna. Þar lærðum við að koma auga á hættumerki fyrir köfnun, drukknun og heilablóðfall.

Þetta er bæði bóklegt og verklegt námskeið. Það þarf að standast ákveðin hæfnisviðmið í sundi og svo skyndihjálp,“ segja þær.

Snör viðbrögð

Það var Mannlíf sem fjallaði fyrst um atvikið í síðustu viku þar sem sundlaugargestur hrósaði þeim fyrir snör viðbrögð þegar barn lenti í vanda í lauginni. Systurnar voru saman á vakt, fóru saman af stað og önnur þeirra út í laugina meðan hin beið tilbúin á bakkanum.

Samkvæmt verklagsreglum er þeim ekki heimilt að tjá sig opinberlega um einstök atvik sem verða í lauginni. Sem betur fer er ekki algengt að sundlaugarverðir þurfi út í laugar, en það kemur þó fyrir. Þeim er uppálagt að vera undir það búnir. „Við eigum að fara af stað frekar en ekki. Það er betra að gera eitthvað frekar en bíða og sjá,“ segir Lísbet.

Fylgst með að fólk haldi fullri meðvitund í pottinum

Mikilvægt er fyrir sundlaugarverðina að þekkja hvers kyns hættumerki og geta mögulega gripið til forvarna. Til dæmis ef fólk er of lengi í heita pottinum þannig að um of hægist á hjartslætti. „Það þarf ekki bara að vakta börn heldur fólk á öllum aldri. Hætturnar eru mismunandi eftir aldri. Það geta orðið atvik, svo sem tengt hjarta, bæði í laug og pottunum.

Við förum og spyrjum fólk hvort það sé ekki allt í góðu ef okkur þykir það vera búið að vera lengi í heitum potti eða farið að verða syfjulegt. Einn starfsmaður hér er duglegur að færa fólki kalt vatn.

Fólk tekur því yfirleitt vel. Á móti eru foreldrar viðkvæmari fyrir því að hafa augun á börnum sínum. Við fáum stundum þau svör að barnið sé alveg synt. En það er aldrei að vita hvað gerist, til dæmis ef barnið fer eitt í djúpu laugina, ef það nær ekki niður í botn. Þá getur það örmagnast fljótt,“ útskýra Katrín Anna og Lísbet Eva.

Drukknun er þögul

Rauði krossinn, í samstarfi við Reykjavíkurborg og Samtök forstöðumanna sundstaða á Íslandi, hratt í síðustu viku af stað árvekniátaki til að koma í veg fyrir drukknanir. Átakinu er sérstaklega beint að foreldrum því drukknun er algengust hjá börnum 1-4 ára og þar á eftir 5-9 ára. Í kynningarefni er meðal annars komið inn á að foreldrum hætti sérstaklega til að ofmeta sundgetu barna sinna. Minnt er á að drukknun geti orðið á 30 sekúndum.

„Fólk sem er að drukkna kallar ekki á hjálp. Það bara rétt nær að halda andlitinu upp úr vatninu til að anda,“ segja systurnar. „Einkennin eru að fólkið verður lóðrétt í vatninu, andlitið er upp og gjarnan hendurnar fram,“ bæta þær við.

Aldrei lengur en 30 mínútur á vakt í einu

Í kynningarefninu kemur einnig fram að drukknanir séu tíðastar á þeim bað- eða sundstöðum þar sem ekkert eftirlit sé. Vel þjálfaðir og árvökulir sundlaugarverðir geta því skipt sköpum.

„Hér eru alltaf tveir á vakt, einn sem vaktar laugarnar og myndavélarnar en annar í afgreiðslunni. Þegar veðrið er gott og margir í lauginni er bætt við fólki. Sá sem vaktar laugina er aldrei lengur en hálftíma í einu. Það er til að halda fullri einbeitingu. Ef maður þreytist þá biður maður um skipti,“ segir Katrín.

Skemmtileg sundlaugamenning á Íslandi

Systurnar segjast hafa fengið talsverð viðbrögð eftir fréttina í síðustu viku þar sem fjallað var um skjót viðbrögð tvíburasystra. „Fólk vissi strax við hverjar var átt því það eru ekki margir tvíburar sem vinna hér.“ Þær eru þó sjaldnast saman á vakt þótt það hafi vissulega gerst í síðustu viku. „Það er alltaf einn karl og ein kona á vakt en stundum er skörun þannig við erum saman dagpart, sem er gaman,“ segja þær.

Starfið í sundlauginni felst ekki bara um afgreiðslu og vöktun, heldur líka að halda hreinum klefum og annað slíkt. „Aðalstarfið sem við erum þjálfaðar í er gæslan. Okkur líkar þetta vel. Sundlaugarmenningin á Íslandi er skemmtileg. Það er gaman þegar fólk annars staðar af landinu kemur. Hér er líka gaman þegar mörg börn eru í lauginni að leika sér.“

Fimm ráð til foreldra barna í sundlaugum

1. Hafðu augun ekki af barninu allan tímann

Foreldri eða forráðamaður ber ábyrgð á barni í vatni. Það þýðir að hann skal fylgjast stöðugt með því og sjá til þess að það noti viðeigandi öryggisbúnað (kúta) og að hann sé settur á barnið áður en farið er ofan í vatnið.

2. Gefðu barninu að borða og drekka

Passaðu að barnið sé vel nært og hafi fengið að drekka áður en það fer í vatnið. Að leika sér í vatni er orkufrek iðja. Þyrst og svangt barn getur misst orkuna hratt og þar með eykst hætta á drukknun.

3. Viðhaltu sundfærni barnsins yfir sumartímann

Þegar skólasundinu sleppir á vorin er komið að forráðamönnum að halda færninni við. Tryggjum að öll í fjölskyldunni sem eru synd hafi hæfnina til að bjarga sér úr vandræðum í vatni.

4. Settu öryggisreglur í kringum vatn og fræddu barnið um öryggi í vatni

Settu einfaldar og skýrar reglur um öryggi í vatni og útskýrðu fyrir barninu. Til dæmis: „Farðu aldrei í vatn án eftirlits“.

5. Lærðu endurlífgun og skyndihjálp

Vertu viðbúin að bregðast við neyðartilfellum í og kringum vatn. Rauði krossinn býður upp á skyndihjálparnámskeið. Hægt er að skrá sig á skyndihjalp.is