Saga snjóflóða á Íslandi er ekki ítarlega skráð
Tómas R. Zoëga, snjóflóðaeftirlitsmaður í Neskaupstað, segir takmarkaðar heimildir til um snjóflóð á Íslandi. Hann hefur sinnt eftirliti þar í um 30 ár.„Staðreyndin er sú að saga snjóflóða á Íslandi er ekki ítarlega skráð. Það er nánast aldrei getið um snjóflóð í annálum nema þau hafi valdið verulegu eignatjóni eða mannskaða,“ segir Tómas í viðtali í nýjasta tölublaði Austurgluggans.
Tómas segist hafa fengið snjóflóðaeftirlitið í fangið þegar hann tók að sér starf slökkviliðsstjóra. Hann segist nú vera farinn að færast til hliðar enda orðinn 77 ára gamall.
„Sem slökkviliðsstjóri átti ég sæti í almannavarnanefnd. Það var samstaða um það að eftirlit með snjóalögum yrði að vera í föstum skorðum og lágmarks þekking yrði að vera til staðar. Ég var ráðinn í starfið og mér til aðstoðar var Guðmundur Sigfússon, bæjartæknifræðingur. Við vorum Sjálfstæðismenn og ég segi stundum að okkur hafi verið fórnað í þetta, því þetta er ekki hættulaust,“ segir Tómas og hlær.
Hann útskýrir að eftirlitsmenn grafi gryfjur til að mæla snjóalög. Vissulega safnist mikið af gögnum en einnig þurfi að treysta á reynslu og brjóstvitið. „Það eru svo mörg atriði sem geta skipt sköpum um það hvort snjóflóð fer af stað og þá getur verið gott að þekkja til staðhátta og veðurfars. Þetta er flókið samspil og það er ekki alltaf hægt að reiða sig á mælingar og tækni eingöngu.“
Tómas segir að snjóflóðaeftirlitsfólk hafi verið viðbúið því að einhver snjóflóð myndu falla í Norðfirði aðfaranótt mánudagsins 27. mars síðastliðins, þótt það hafi ekki reiknað með að þau yrðu jafn öflug og raun bar vitni.
„Í mars síðastliðnum snjóaði talsvert af þurrum snjó, sem ég hef illan bifur á. Við fylgdumst því mjög vel með frá degi til dags og héldum Veðurstofunni upplýstri um gang mála, en það er á hennar könnu að taka ákvarðanir um rýmingu og gefa út viðvaranir.
Ég bjóst fastlega við því að það myndu falla nokkur flóð þessa tilteknu nótt, en það kom mér að vísu á óvart að þau skyldu ná svo langt niður. Líklega hefur bætt mikið í snjókomuna um nóttina.
Flóðið sem lenti á blokkunum var ekki stórt í sjálfu sér, ekki mikið snjómagn, en mikil skriðlengd og mikill hraði. Snjómagnið er ekki alltaf það hættulegasta, heldur höggbylgjan sem kemur á undan flóðinu. Það hefur ekki tekist að sanna svo órækt sé hvernig þessi höggbylgja myndast, en hún er til staðar, það er alveg ljóst.“
Lengri útgáfa birtist í síðasta tölublaði Austurgluggans. Hægt er að panta áskrift hér.
