Höggið af loðnubresti hlutfallslega þyngst á Vopnafirði
Útsvarstekjur Vopnafjarðarhrepps drógust saman um 5,6% á fyrri helmingi ársins samanborið við sama tíma í fyrra. Tekjutap hreppsins og Fjarðabyggðar vegna loðnubrests er samanlagt metið á um 300 milljónir. Sjávarútvegssveitarfélög krefjast þess að fá hluta af auðlindagjaldi í sjávarútvegi til að byggja upp fjölbreyttara atvinnulíf sem mætt geti sveiflum sem þessum.Þetta er meðal þess sem kemur fram í nýrri skýrslu um áhrif loðnubrests á sveitarfélög sem unnið var af RR Ráðgjöf fyrir Samtök sjávarútvegsfélaga. Skýrslan var kynnt á fundi sem samtökin héldu í gær.
Í skýrslunni er horft á áhrif loðnubrestsins í byrjun árs á fimm sveitarfélög þar sem loðnuvinnslan fer fyrst og fremst fram: Vestmannaeyjabæ, Langanesbyggð, Fjarðabyggð, Vopnafjarðarhrepp og Sveitarfélagið Hornafjörð.
Í skýrslunni kemur fram að bein áhrif loðnubrests á tekjur sveitarfélaganna séu áætlaðar rúmar 500 milljónir króna í ár. Annars vegar er tekjutapinu skipt upp í skatttekjur, hins vegar tekjur hafnarsjóðs.
300 milljóna tekjutap á Austurlandi
Í krónum talið er tapið mest í Fjarðabyggð, samanlagt 280 milljónir eða 180 milljónir í skatttekjum og 100 milljónir hjá hafnarsjóði. Tap Vopnafjarðar var 23,5 milljónir samanlagt, 10,5 milljónir í skatttekjum og 13 milljónir hjá hafnarsjóði. Samanlagt tap austfirsku sveitarfélaganna tveggja vegna loðnubrestsins nemur því rúmum 300 milljónum króna.
Í skýrslunni kemur fram að í heildina séu sveitarfélögin fimm að tapa 4,5-6,7% af skatttekjum og tekjum hafnasjóða. Reiknað niður á hvern íbúa er tapið 40.000 krónur. Sé horft á austfirsku sveitarfélögin tvö er tapið 55 þúsund krónur rúmar á mann í Fjarðabyggð en 35 þúsund á Vopnafirði.
Þá er farið yfir áhrif á staðgreiðslu útsvars á fyrstu sex mánuðum ársins samanborið við fyrstu sex mánuði síðasta árs. Hún hækkaði að meðaltali um 6,1% á landsvísu fyrstu sex mánuði ársins, eða 4-7% í öllum landshlutum nema á Austurlandi þar sem aukningin var 2,3%.
Á Vopnafirði drógust útsvarstekjurnar um 5,6% eða tæpar 7,4 milljónir. Í Fjarðabyggð jukust þær um 1,6% eða 18,6 milljónir. Út frá þessu fullyrða skýrsluhöfundar að tekjutap Vopnafjarðarhrepps sé áberandi mest og benda á að það sé trúlega ekki komið fram að fullu.
Vilja fá hlut í auðlindagjaldi
Komið er inn á að bæði fyrirtæki og sveitarfélög sem byggi afkomu sína á uppsjávarveiðum geri alltaf ráð fyrir sveiflum en ekkert sveitarfélag geri ráð fyrir að engin loðna veiðist. Slíkt áfall geri það að verkum að svigrúm sveitarfélaganna til að takast á við aðra þætti verði lítið sem ekkert og tekjutapið dragi úr möguleikum þeirra til að veita aðra þjónustu.
Í niðurlagi er bent á að áfallið sé mest á þau sveitarfélög þar sem atvinnulíf sé einhæfast, þau geti ekki aflað annarra tekna og fá tækifæri fyrir íbúa að fá aðra atvinnu við hæfi. Sjávarútvegssveitarfélögin minna því á kröfu sína um að fá hlutdeild í tekjum af auðlindanýtingu í sjávarútvegi til að geta tekist á við sveiflur sem séu óumflýjanlegar í rekstri sem byggir á nýtingu auðlindarinnar og til að byggja upp fjölbreyttara atvinnulíf. Það á ekki síst við um sveitarfélög sem byggja á uppsjávarveiðum og vinnslu, þar sem óvissa er enn meiri en við við veiðar og vinnslu á bolfiski.
