Húsnæðismál og velferð barna í brennidepli
Kjörtímabil núverandi ríkisstjórnar er hálfnað og þykir mér á þeim tímamótum vert að líta um öxl. Ég fer fyrir mikilvægu ráðuneyti og víðfeðmum málaflokkum sem snerta almenning allan. Húsnæðismál eru þar ofarlega á blaði og einsetti ég mér strax í upphafi að mynda traustari umgjörð um húsnæðismál á Íslandi en verið hefur. Í þeim efnum hef ég lagt áherslu á að tryggja nægjanlegt framboð húsnæðis fyrir alla, óháð efnahag og óháð búsetu. Á þeim tveimur árum sem liðin eru hefur farið fram mikil endurskipulagning og umbótavinna á sviði húsnæðismála bæði hjá ríki og sveitarfélögum og er henni hvergi nærri lokið.Aðgerðir vegna lífskjarasamninga í góðum farvegi
Stuðningur stjórnvalda við lífskjarasamninga sem samþykktir voru síðastliðið vor innihélt 38 aðgerðir. Um helmingur þeirra heyra undir félagsmálaráðuneytið og lúta flestar að húsnæðis- og vinnumarkaði. Umbætur í húsnæðismálum voru ein grunnforsenda samninganna. Því lögðu stjórnvöld og aðilar vinnumarkaðarins í mikla vinnu við að greina stöðu húsnæðismála og skilgreina aðgerðir til úrbóta. Rúmlega 40 húsnæðistillögur voru lagðar fram og eru nú í úrvinnslu en þær fela meðal annars í sér stóraukin framlög til uppbyggingar almenna íbúðakerfisins, bætta réttarstöðu leigjenda og innleiðingu hlutdeildarlána fyrir ungt fólk og tekjulága. Í öllum tilfellum er um að ræða aðgerðir sem ætlað er að bæta lífskjör í landinu.
Húsnæðisuppbygging á landsbyggðinni
Ég hef lagt sérstaka áherslu á að landsbyggðin verði ekki látin sitja eftir en þar hefur ríkt stöðnun á húsnæðismarkaði um langt skeið. Haustið 2018 fól ég Íbúðalánasjóði að fara af stað með tilraunaverkefni í því skyni að leita leiða til þess að bregðast við þeim áskorunum sem landsbyggðin stendur frammi fyrir í húsnæðismálum. Þegar hafa verið kynntar ýmsar lausnir á grunni verkefnisins og eiga fleiri eftir að líta dagsins ljós. Málið er brýnt enda allmörg dæmi um að skortur á íbúðarhúsnæði á landsbyggðinni hafi staðið atvinnuuppbyggingu fyrir þrifum. Við það á ekki að una enda hagur okkar allra að atvinnulíf blómstri sem víðast um land.
Framkvæmdir eru víða hafnar á grunni þeirra aðgerða sem ráðist hefur verið í og hef ég verið þess heiðurs aðnjótandi að fylgja þeim úr hlaði hringinn í kringum landið. Víða er um að ræða nýbyggingar en auk þess eru sveitarfélög að leita leiða við að breyta húsnæði sem fyrir er með stuðningi ríkisins og koma því í sölu eða leigu. Samanlagt hafa þær aðgerðir sem farið hefur verið í komið af stað hreyfingu á húsnæðismarkaði á stöðum þar sem stöðnun hefur ríkt árum og áratugum saman og er virkilega ánægjulegt að verða vitni að því.
Fyrsti barnamálaráðherrann
Um síðustu áramót tók ég ákvörðun um að breyta embættistitli mínum í félags- og barnamálaráðherra og er fyrsti barnamálaráðherra Íslandssögunnar. Ég vissi að við Íslendingar værum að gera margt mjög vel þegar kemur að aðbúnaði barna en varð engu að síður var við brotalamir og glufur í kerfinu. Þá eru sífellt að koma fram nýjar rannsóknir sem sýna fram á að barnæskan og velferð barna skipti sköpum þegar kemur að því að byggja upp heilbrigt og gott samfélag. Lengi býr að fyrstu gerð og varð mér ljóst að besta fjárfestingin sem samfélag getur ráðist í er að hlúa vel að börnum.
Á þessu eina ári sem liðið er eru að verða til útlínur að nýju velferðarkerfi fyrir börn á Íslandi. Því er meðal annars ætlað að grípa þau börn sem á þurfa að halda fyrr en verið hefur og bjóða fram viðeigandi aðstoð. Lykillinn að því er sú þverpólitíska samstaða sem hefur myndast um mikilvægi þess að setja börn í forgang en jafnframt höfum við fengið til liðs við okkur sérfræðinga í málefnum barna úr öllum áttum sem hafa lagt sitt af mörkum. Nýlega gekk félagsmálaráðuneytið svo til samninga við UNICEF um þátttöku í verkefninu Barnvæn sveitarfélög UNICEF undir formerkjunum Barnvænt Ísland með það að markmiði að tryggja aðgengi allra sveitarfélagi að stuðningi við innleiðingu Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Sveitarfélög veita þjónustu í nærumhverfi barna og er afar brýnt að þau hafi ákvæði Barnasáttmálans að leiðarljósi í einu og öllu.
Samhliða því að bjóða sveitarfélögum að taka þátt í verkefninu verður öllum sveitarfélögum á landinu boðið að nýta sér svokallað mælaborð um velferð barna. Verður það gert í samvinnu við Kópavogsbæ sem leitt hefur þróunarverkefni þess efnis í samstarfi við félagsmálaráðuneytið og UNICEF á Íslandi. Sveitarfélög munu þannig geta greint með markvissum hætti þau tölfræðigögn sem til eru um velferð barna innan sveitarfélagsins og nýtt við stefnumótun, fjárhagsáætlanagerð og ákvarðanatöku. Er þetta nýmæli sem eftir er tekið en mælaborðið hlaut nýverið alþjóðleg verðlaun UNICEF fyrir framúrskarandi lausnir og nýsköpun í nærumhverfi barna.
Endurreisn fæðingarorlofskerfisins
Eitt helsta áherslumál mitt í embætti er að endurreisa og efla fæðingarorlofskerfið. Hámarksgreiðslur hafa þegar verið hækkaðar og stendur til að lengja fæðingarorlof í tveimur áföngum í tólf mánuði. Samhliða fer fram heildarendurskoðun laganna sem lýkur á næsta ári. Ég gleðst yfir þessum framfaraskrefum og er þess fullviss að þær verði fjölskyldum og ekki síst börnum þessa lands til heilla.
