Opið bréf til sveitarstjórnarfulltrúa og skólastjórnenda í Múlaþingi auk yfirmanna HSA
1. InngangurBréf þetta er ritað f.h. Þrastar Jónssonar, sem er kjörinn sveitastjórnarfulltrúi í Múlaþingi sem og áheyrnarfulltrúi í byggðaráði Múlaþings. Bréfið er ritað í tilefni af fréttaflutningi þess efnis að „undirbúningi fyrir kórónuveirubólusetningar barna á aldrinum 5-11 ára“ sé að ljúka og fyrirhugað sé að sprauta börn með þessum efnum í skólum landsins, íþróttamiðstöðvum eða öðru húsnæði á vegum sveitar- og bæjarfélaga, þar með talið sveitarfélagið Múlaþing.
Nokkrir íslenskir læknar virðast vilja leggja þessum fyrirætlunum lið og hafa viðrað þær skoðanir sínar í fjölmiðlum, án þess að vísa til rannsókna eða heimilda, fullyrða að lyfin séu hættulaus og geti komið í veg fyrir að börn veikist og láti lífið. Sömu læknar halda því einnig fram að þeir sem hafi verið sprautaðir smiti síður og að rök standi til þess að loka heilbrigt fólk inni dögum saman án þess að þeir sem fyrir frelsissviptingunni verða hafi nokkur einkenni veikinda.
2. Möguleg skaðsemi lyfjanna er ekki fullrannsökuð eða óumdeild. Af því leiðir að enginn getur síðar meir firrt sig ábyrgð með vísan til fákunnáttu eða upplýsingaskorts. Börn eiga að njóta vafans.
Allt framangreint er til þess fallið að vekja ugg margra foreldra og forráðamanna barna. Ákvörðun um að sprauta börn á skólatíma og nota til þess húsnæði skóla, íþróttamannvirki eða húsnæði í eigu eða umsjá sveitarfélaga annað en heilsugæslur og heilsustofnanir er mjög gagnrýniverð. Má í því samhengi vísa til reglna um persónuvernd, enda líkur á að það verði á allra vitorði hverjir eru sprautaðir og hverjir ekki.
Börn gætu skipst í fylkingar og þau ósprautuðu lent utangarðs eða upplifað sig óhrein eða hættuleg. Þannig gætu þau orðið út undan í frímínútum, leikjum eða orðið fyrir einelti. Þess háttar félagsleg útskúfun gæti allt eins náð út fyrir veggi skóla og til athafna eftir skólatíma til dæmis til heimsókna, afmæla eða íþróttaiðkunar. Almennt er starfsfólk skóla eða íþróttamannvirkja ekki í stakk búið til að takast á við vandamál sem fylgt geta óróa eða aukaverkunum sem kunna að verða af völdum umræddra lyfja.
Telja má varasamt að þetta fólk sé sett í þá stöðu að þurfa að svara fyrir um tilgang eða ástæður fyrir því að sprauta börnin, hvað þá að tala til börn sem upplifa ótta eða kvíða við þetta inngrip. Eðlilegast er að foreldrar og forráðamenn barna fylgi þeim í heilsufarsskoðanir og þegar farið er til læknis enda ber að forðast að setja börn í þá aðstöðu að þurfa að svara fyrir skoðanir sem þau bera ekki ábyrgð eða hafa skilning á, enda getur slíkt valdið margháttaðri sálarangist, innri togstreitu og hollustuklemmu.
Ákvörðun um að þiggja sprautu á að vera persónuleg og tekin af foreldrum, forráðamönnum og án neinskonar utanaðkomandi þrýstings. Þá ber stjórnvöldum að upplýsa börnin, foreldra barnanna og forráðamenn um kosti og galla sprautunnar og innihaldsefna hennar, hvert fyrir sig, svo ákvörðunin sé skýr og tekin að vel ígrunduðu máli.
Ekki ríkir einhugur meðal sérfræðinga um það hvort sprauta eigi börn á þessum aldri með umræddum tilraunaefnum. Hvorki Lýðheilsustofnun Finnlands, franska Læknaakademían né Ónæmis- og bólusetninganefnd Bretlands (JCVI) eru hlynnt því að heilbrigð börn, 5 ára og eldri, fái efnin að svo stöddu. Útlit er fyrir að rök sóttvarnaryfirvalda fyrir því að sprauta 5-11 ára börn við COVID-19 byggi á rangfærslum og mistúlkunum.
Sóttvarnalæknir ofmetur verulega þá hættu sem börnum á þessum aldri stafar af COVID-19. Samkvæmt forsendum hans hefðu um tíu 5-11 ára börn þegar átt að hafa lagst á sjúkrahús vegna sjúkdómsins en samkvæmt upplýsingum Landlæknisembættisins frá 20.12.2021 hefur ekkert barn á þessum aldri þurft á sjúkrahúsvist að halda. Að auki heldur hefur hann haldið því fram að umrædd efni veiti góða vörn gegn smiti, en rannsókn Pfizer sýndi aðeins fram á vörn gegn „einkennum COVID-19“, eins og Lyfjastofnun greinir réttilega frá. Út frá læknisfræðilegu sjónarmiði ber að varast að nokkrum manni, sérstaklega börnum, séu gefin lyf á röngum forsendum.
Ýmislegt bendir til þess að efnin í umræddum sprautum gegn COVID-19 séu ekki jafn örugg og hefðbundin bóluefni. Leiðrétt gagnvart misstórum úrtökum er fjöldi tilkynntra aukaverkana eftir þessar sprautur það sem af er þessu ári, 75 sinnum fjöldinn árið 2019 á hverjar þúsund bólusetningar. Fjöldi tilkynntra alvarlegra aukaverkana er 500-1000-falt meiri en almennt hefði mátt búast við miðað við reynsluna hingað til af hefðbundnum bóluefnum.
Rannsókn í Hong Kong sýndi að 4,3 af hverjum 10.000 drengjum á aldrinum 12-15 ára greindust með hjartavöðva- og/eða gollurshússbólgu fljótlega í kjölfar þess að hafa þegið sprautu með umræddum efnum.
Ef tíðnin er svipuð eða meiri hjá yngri börnum verður skaðinn fljótt meiri en ávinningurinn. Í grein sem birtist í Morgunblaðinu 27.12.2021 varar Jón Ívar Einarsson, prófessor við læknadeild Harvard-háskóla við áhættu sem fylgir því að sprauta börn með þessum efnum sem enn eru í tilraunafasa og lítil reynsla komin á, Jón Ívar nefnir að við vitum ekki nógu mikið um áhættuna: „Ég er á því að það sé ekki nauðsynlegt að bólusetja heilbrigð börn, því ég hef áhyggjur af því að áhættan hjá þeim við að fá bóluefni gæti hugsanlega verið meiri en ávinningurinn, sérstaklega hjá strákum, en við vitum það ekki nógu vel ennþá.“
Jón Ívar vísar hér til nýrrar rannsóknar sem sýnir, þvert á yfirlýsingar sóttvarnalæknis, að líkur á hjartavöðvabólgu meðal karlmanna undir fertugu eru margfalt meiri vegna bólusetningar en vegna smits af Covid-19. Mörg hundruð íslenskar konur hafa leitað til yfirvalda vegna neikvæðra afleiðinga umræddrar lyfjagjafar á tíðahring, sem látið hefur verið hjá líða að rannsaka með viðunandi hætti. Enginn vill sjá slík áhrif koma fram, hvað þá hjá barnungum stúlkum. Þar að auki er ekkert vitað um langtímaáhrif þessara efna enda þau tiltölulega ný tækni og aðeins verið gefin í stuttan tíma. Áhrifin gætu komið síðar fram sérstaklega þar sem um ræðir einstaklinga sem eru að þroskast og vaxa.
Nýverið birti Reuters fréttastofan grein um hjartavandamál hjá ungum börnum í kjölfar sprautunnar. Í þessu ljósi verður að gæta ítrustu varúðar hvað viðvíkur heilsu barna okkar.
Vissir þú af framangreindum afleiðingum? Munt þú, stofnunin, fyrirtækið, heilbrigðisstofnunin, leikskólinn, skólinn eða staðurinn sem þú vinnur hjá eða veitir forstöðu taka ábyrgð á veikindum ogskaðlegum eftirköstum ef foreldrar svara hvatningu þinni um að mæta með börnin í sprautu?
Þekkirðu efni Nürnberg-sáttmálans? Þar kemur meðal annars fram að það telst ekki málsvörn að hafa fylgt fyrirmælum og firrir engan ábyrgð. Í því samhengi er ljóst að menn geta ekki vikið sér undan ábyrgð með skírskotun til þess að slíkt hafi verið „fyrirskipað“. Siðferðilegir valkostir framkalla siðferðilega ábyrgð. Skorað er á þig að horfast í augu við þá ábyrgð og axla hana. Börnin eiga að njóta vafans.
Samkvæmt nýjustu upplýsingum, meðal annars frá sóttvarnalækni, virðist ljóst að lyfið sem ætlað er að hafa fyrirbyggjandi áhrif hafi lítil sem engin áhrif á útbreiðslu hins nýja omicron afbrigðis veirunnar. Engin staðfesting hefur fengist á að þriðja sprauta hindri útbreiðslu afbrigðisins heldur, staðhæfingar um slíkt grundvallast aðeins á óskhyggju, en nýjar gerðir lyfsins sem sérstaklega er beint gegn omricon afbrigðinu eru hins vegar væntanlegar. Í þessu ljósi er bersýnilega tilgangslaust að sprauta börnin með efnum sem flest bendir til að séu gagnslaus, með þeirri áhættu sem því fylgir.
Ein af ástæðum fyrirhugaðrar sprautuherferðar er sögð vera sú að skólastarf geti haldist í sem eðlilegustu horfi, en töluverð röskun hefur orðið á því sl. misseri. Sóttkví, einangrun og lokanir skóla eru ekki til þess gerðar að vernda börnin gegn veikindum, heldur sagðar til þess að takmarka útbreiðslu veirunnar í samfélaginu, vernda heilbrigðiskerfið frá álagi og vernda þannig eldra og lasið fólk. Hingað til höfum við sprautað börn með lyfjum við sjúkdómum sem eru hættulegir börnum, en ekki til að vernda annað fólk, og sannarlega ekki til að hlífa börnunum frá sóttvarnaraðgerðum yfirvalda.
Það að sprauta börn með einhverju sem ekki er vitað hvaða áhrif hefur til langframa til að verja aðra, hlýtur að ganga í berhögg við siðareglur lækna. Meðferð á að miðast við hvern og einn einstakling út frá heilsu viðkomandi og þeirri meðferð sem verndar líf hans best. Ekki á að gera börn ábyrg fyrir heilsu annarra og alls ekki að gera þau smeyk við mannleg samskipti. Allar líkur eru á að sprautaðir smiti jafnt og ósprautaðir. Skírskotun til lýðheilsu getur því ekki verið nægjanleg réttlæting þess að beita börn beinni eða óbeinni þvingun til að undirgangast lyfjagjöf sem þjónar ekki augljóslega hagsmunum þeirra í bráð og lengd. Skólastjórnendur, kennarar, fræðslustjórar og aðrir sem ábyrgð bera á námi og vellíðan barna okkar mega ekki taka þátt í að einstök börn séu gerð að ógn fremur en þær veirur sem herja á samfélagið hverju sinni. Börn eiga ekki að bera ábyrgð á skólastarfi með því að leggja líkamlega eða andlega heilsu sína að veði. Varast ber að kljúfa samfélagið með kröfu um að fólk þiggi lyfjagjöf. Skólastarfi er ætlað að efla þroska og auðvelda börnum að blómstra og nýta hæfileika sína. Færa má rök fyrir því að fyrirhuguð aðgerð stríði í ýmsu tilliti gegn siðareglum kennara. Skólarnir mega ekki verða vettvangur þvingunar og kvíða.
3. Samantekt
Til stendur að læknir og bráðaliði fylgi hjúkrunarfræðingum inn í skólana og aðstoði við sprautuherferðina. Þá er talið nauðsynlegt að ekki sé lengra en 30 mínútur í næstu sjúkrastofnun komi óheppilegar aðstæður upp. Hver yrði upplifun annarra nemenda ef illa færi? Ef börn sæju skólasystkini sitt verða fyrir slæmum aukaverkunum er ómögulegt að segja til um framtíðaráhrif þess á nemendur og starfsfólk skólanna, íþróttamannvirkja eða þess húsnæðis sem fyrirhuguð framkvæmd inngrips færi fram í. Hverjar verða afleiðingarnar þegar kemur að öðrum bólusetningum, sem ólíkt þessari eru mikilvægar og gagnlegar börnum?
Sé í raun stefnt að því að sprauta börn má telja eðlilegast að það sé gert á heilbrigðisstofnun. Ástæða er til að árétta hér nauðsyn þess að foreldrar séu viðstaddir og beri ábyrgð á þeirri ákvörðun að barn þeirra sé sprautað, ef til kemur, og að börnin séu ekki sprautuð án þess að fyrir liggi skýrt samþykki beggja foreldra sem fara með forræði barns.
Ástæða er til að undirstrika það grundvallarviðmið að inngrip í formi lyfjagjafar verði að grundvallast á upplýstu samþykki, sbr. ákvæði þar að lútandi í lögum og alþjóðlegum mannréttindasáttmálum. Í tilviki barna og ungmenna er þessi skylda enn ríkari og ábyrgðin í samsvarandi mæli þyngri því hér er um óafturkræf inngrip að ræða og rannsóknir sýna nú þegar að hætta er á mjög alvarlegum sjúkdómum í kjölfar sprautunnar eins og Jón Ívar Einarsson bendir á í grein í Morgunblaðinu 27.12.2021 og vitnað er til hér framar.
Að undanförnu hefur verið fjallað um það í fréttum hversu stórt hlutfall landsmanna sé sprautað og hve margir hafi þegið þriðju sprautuna (e. „booster shot“). Ef mið er tekið af ummælum sóttvarnalæknis um virkni umræddra lyfja ætti hættan í samfélaginu af fjöldainnlögnum á spítala að vera næsta lítil. Þótt tilkynntar tölur um aukningu í smitum verði ekki taldar uppörvandi þarf að leggja þau sjónarmið á vogarskálarnar gagnvart fjölda þeirra sem þurfa á bráðaaðstoð að halda. Margir þeirra sem greinast hafa engin einkenni og eru ólíklegir smitberar, þar á meðal eru vafalaust mörg börn. Ef innlögnum fjölgar mikið á komandi dögum, sér í lagi meðal sprautaðra, ætti það að veikja umræðuna um gagnsemi sprautanna. Þá má vitaskuld spyrja til hvers ættu börn að vera sprautuð ef virkni lyfjanna verndar ekki gegn veikindum. Af öllu framangreindu leiðir að við megum ekki rasa um ráð fram.
Við stöndum á krossgötum sem samfélag. Vilt þú skipa þér í flokk með þeim sem hyggjast beita lyfjafræðilegum inngripum gagnvart börnum með ófyrirsjáanlegum afleiðingum eða viltu gæta varúðar og bíða meðan minnsti efi er til staðar?
Valdmörkum ríkisins gagnvart borgurunum verður að setja ströng mörk. Sjálfsákvörðunarrétt borgaranna yfir líkama sínum ber að verja í lengstu lög. Börnin okkar eru framtíð þjóðarinnar. Það umhverfi sem þau alast upp í og þær ákvarðanir sem þau snerta munu fylgja okkur um ókomna tíð. Okkur ber að vernda börnin og tryggja að þau komist heil í gegnum þá óvissu sem nú gætir. Á fundi velferðarnefndar Alþingis þann, 29. desember, kom m.a. fram hjá fulltrúum heilbrigðisyfirvalda að óvissu gæti um gagnsemi og áhættu af umræddri lyfjagjöf og fjölda sprauta. Meðan vafi leikur á því hvort umrædd lyf/efni geri meira gagn en ógagn er varlegast að bíða átekta.
4. Lokaorð
Umbjóðandi minn fer fram á að viðtakendur þessa bréfs staðfesti móttöku þess með tölvupósti, meðvitaðir um faglega og siðferðilega ábyrgð sína í því samhengi sem hér um ræðir. Umbj.m. firrir sig allri ábyrgð á fyrirhugaðri lyfjagjöf barna í grunnskólum Múlaþings eða í öðrum stofnunum sveitarfélagsins og undirstrikar að hann styðji á engan hátt slíkan gjörning.
Virðingarfyllst,
f.h. Þrastar Jónssonar, sveitastjórnarfulltrúa í Múlaþingi,
Arnar Þór Jónsson lögmaður.
