Síðasti naglinn í líkkistu innanlandsflugs?
Nýverið tilkynnti Isavia hf um nýtt bílastæðakerfi við flugvöll sinn á Egilsstöðum. Ekki er það svo sem í frásögur færandi að rekstraraðili flugvallarins taki upp nýtt, og að sögn þeirra, betra kerfi en tilgangurinn með þessu kerfi er að „tryggja gestum Egilsstaðaflugvallar bætta þjónustu og betri ferðaupplifun“.Gott og vel, ég er ákaflega hlynntur því að fyrirtæki og stofnanir tryggi viðskiptavinum sínum góða þjónustu, en hver er sú þjónusta sem Isavia hefur fram að þessu veitt sínum viðskiptavinum á Egilsstaðaflugvelli?
Flugstöðvarbyggingin er ágæt, þar er ágætis biðaðstaða og kaffitería sem selur veitingar fyrir þá sem bíða flugs eða eru að koma úr flugi. Bílastæði við flugstöðina eru þó nokkur um 1.100 m2 af malbikuðum stæðum, sem dugir fyrir um 90 bíla. Nokkur hluti af þessum stæðum er upptekinn dag hvern fyrir þær bílaleigur sem þjónusta flugfarþega, sem á slíkri þjónustu þurfa að halda.
Síðan eru það „hin“ bílastæðin sem eru liðlega 3.300 m2. Óhefluð malarstæði í misgóðu ástandi án vetrarþjónustu og lýsingar. Þessi stæði rúma um 270 bíla.
Fyrir öll þessi stæði, sem rúma um 360 bíla ætlar Isavia ohf að fara rukka eftir gjaldskrá sem gefin var út og auglýst í auglýsingablaði Austfirðinga, Dagskránni, frá 1.200.- til 1.750.- kr á dag. Miðað vil lægsta taxta og full stæði ætlar því flugrekstraraðilinn að taka til sín um 430.000.- krónur á hverjum degi, alls um 157 milljónir á ári hverju. Auðvitað má segja að þessi útreikningur sé mikil einföldun, t.d. má hrósa Isavia fyrir að ætla að hafa fyrstu 5 klukkustundirnar fríar en þetta eru engu að síður vel mögulegar niðurstöður þessarar gjaldtöku.
Samkvæmt ársreikningi Isavia 2023 eru innanfélagstekjur Innanlandsflugvalla ehf um 42 milljónir króna og tel ég líklegt, án þess að hafa lúslesið ársreikninginn, að tekjur af bílastæðagjöldum leggist við þann lið. Það má því segja að þegar bílastæðagjöld á Egilsstöðum, Akureyri, Ísafirði og fleiri stöðum bætast þar inn, sé um verulega aukningu á tekjum að ræða. Til samanburðar, þá eru tekjur Isavia af þjónustusamningi sínum við Innviðaráðaneytið liðlega 2.4 milljarðar króna vegna reksturs innanlandsflugvalla. Einnig kemur fram í ársreikningi að:
„Engar eignfærslur eru hjá félaginu vegna verkefna tengt viðhaldi né nýframkvæmdum þar sem slíkar framkvæmdir eru ekki eign félagsins heldur ríkisins en félaginu aðeins falið að annast umsýslu þessara framkvæmda.“
Isavia er því að mati undirritaðs að fara að leggja á gjöld á notkun eign þriðja aðila þ.e á eign ríkisins.
En hvaða þjónusta er það sem kallar á þessi gjöld? Jú - það kostar vissulega eitthvað að byggja upp, reka og viðhalda nokkur hundruð bílastæði, en fram að þessu hefur þjónustan verið slök í meira lagi. Meginþorri umræddra bílastæða er, eins og áður hefur komið fram, léleg malarstæði, án lýsingar og með takmarkaða þjónustu, í rigningartíð er erfitt að komast um þurrum fótum, í þurrkatíð eru þau undirlögð ryki og á vetrum þurfa þeir sem stæðin nýta að moka sig sjálfir út.
Og nú ætlar flugrekstraraðilinn að hefja gjaldtöku á þessum „prýðisgóðu stæðum“.
Ekki ætla ég að fara síðan í þessum pistli að fara að tala um verð á innanlandsflugi, það er efni í aðra grein, en það má alveg geta þess að algengt verð á flugmiða milli Egilsstaða og Reykjavíkur sé á bilinu 30.000.- til 50.000.- aðra leiðina og þegar þessi gjaldtaka bætist við, má sennilega fara undirbúa jarðarför innanlandsflugs til Egilsstaða.
Ég held að það sé alveg tímabært að skoða hvernig staðið er að málum hjá hinum ýmsu ohf.-fyrirtækjum, fyrirtækjum sem eru í eigu okkar landsmanna. Mín upplifun er að þau séu oft eins og ríki í ríkinu og fari fram rétt eins og þeim sýnist án þess að ráfæra sig við eigendur sína, það má t.d. minnast á kaup Landsbankans á tryggingafélagi nýverið því máli til stuðnings.
Það er síðan lágmarkskrafa að áður en farið er að innheimta gjöld af veittri þjónustu að þjónustan sé til staðar. Það er ekki hægt að byrja á því að láta viðskiptavini greiða fyrir veitingar áður en ég byggi veitingahúsið, en það er klárlega það sem Isavia virðist ætla gera, rukka fyrst og framkvæma svo.... kannski...
