„Þetta mál þarf að líta alvarlegum augum“

Höfundur: Kristborg Bóel Steindórsdóttir • Skrifað: 26. apríl 2017.

„Er þetta ekki komið nóg – er sú spurning sem Eva Hafdís byrjar grein sína á og vitnar þar til þeirrar staðreyndar að þrír leikmenn Pepsídeildarliðs Vals, sem og einn leikmaður Þórs/KA, séu búnar að slíta krossband á síðastliðnum þremur mánuðum.“

Eva Hafdís er 26 ára íþróttafræðingur og byrjaði ung að spila knattspyrnu, fyrst með Þór/KA á Akureyri, svo Aftureldingu og síðast með Fjarðabyggð. Sjálf hefur hún tvisvar sinnum slitið krossbönd í fæti, fyrst 15 ára og svo 17 ára. Hún hefur nú lagt skóna á hilluna sökum tíðra meiðsla í kjölfar slitanna.

„Ég vissi lítið sem ekkert um meiðslin á þeim tíma eða hversu alvarleg þau eru og fór að hafa áhuga á þeim og algengi þeirra á Íslandi eftir að ég sleit í seinna skiptið,“ segir Eva Hafdís í grein sinni, en hún skrifaði BS-ritgerð sína í Íþróttafræði við Háskólann í Reykjavík um krossbandaslit knattspyrnukvenna á Íslandi.

Við vinnslu ritgerðarinnar hafði Eva Hafdís samband við fyrirliða og þjálfara liða í bæði Pepsí- og 1. deild kvenna, þar sem hún óskaði eftir þátttöku þeirra leikmanna sem höfðu slitið krossband/bönd og sendi í kjölfarið út spurningalista. Alls voru 55 leikmenn á aldrinum 16-34 sem tóku þátt og svöruðu spurningunum. Þar kom í ljós að helstu orsök krossbandaslita knattspyrnuvenna hér á Íslandi eru snúningur á föstum fæti og getur það meðal annars orsakast vegna skóbúnaðar. Á gervigrasi hafa langir „blaðtakkar“ meiri tilhneigingu til að festast í grasinu en hringtakkar en um 54% þátttakenda slitu krossbönd á gervigrasi, sem og hún sjálf í bæði skiptin.

Lendingartæknin mikilvæg

„Það sem stakk mig hvað mest við gerð rannsóknarinnar á sínum tíma var það hversu mis mikil áhersla er lögð á sérstakar fyrirbyggjandi æfingar hjá liðum á Íslandi. Í flestum rannsóknum og heimildum sem ég fann var talað um að konur væru viðkvæmastar fyrir meiðslunum í kringum kynþroskaskeiðið og hversu mikilvægt væri að byrja snemma með fyrirbyggjandi æfingar líkt og styrktar- og stöðugleikaæfingar sem og lendingartækniæfingar. Rúmlega helmingur þeirra sem svöruðu spurningalistanum sögðu að lítil eða frekar lítil áhersla væri lögð á fyrirbyggandi styrktarþjálfun hjá sínu félagi. Samkvæmt rannsóknum er einn mikilvægasti þátturinn í fyrirbyggingu krossbandaslita það að kenna rétta lendingartækni og kom það fram í svörunum að um helmingur liðanna lagði litla eða enga áherslu á slíkar æfingar,“ sagði Eva Hafdís í grein sinni.

Algengt að stepur spili upp fyrir sig

„Þetta mál þarf að líta alvarlegum augum,“ sagði Eva Hafdís í samtali við Austurfrétt. „Ég vil að réttar æfingar hefjist sem allra fyrst á fótboltaferlinum, en stelpur eru viðkvæmastar fyrir meiðslunum í kringum kynþroskaskeiðið og því mikilvægt að byrja strax í 5.flokki, en það eru stelpur sem fæddar eru árin 2005 og 2006.

En hvaða æfingar er Eva Hafdís að tala um? „Það sem ég tel mikilvægast í þessu eru æfingar sem gerðar eru með áherslu á jafnvægi fyrir fót, hné og mjaðmir til þess að fyrirbyggja meiðslin. Æfingar sem hægt er að tvinna inn í upphitun og einnig hægt að framkvæma eftir æfingar eða utan þeirra. Einnig er nauðsynlegt að kenna réttar lendingar, þá meina ég leggja áherslu á mjúkar lendingar og passa að hnéð leiti ekki inn á við. Með því er hægt að styrkja vöðvana í kringum hnéð til þess að virkja sig með sem mestum krafti og verður það til þess að liðböndin taka á sig minna álag við lendingu.

Það er mjög algengt að stelpur spili upp fyrir sig mjög ungar og því mikið álag á þeim og afar stórt stökk að fara úr yngri flokkum upp í meistaraflokk og þarf því að fara að leggja meiri áherslu á þessar æfingar.“

Hér má lesa greinina í heild sinni.