Um illa meðferð á búfé
Tilefni þessa bréfs er meðal annars að svara að hluta fullyrðingum í grein sem birt var í Fréttablaðinu þann 22.desember síðastliðinn þar sem ábúandi að Stórhóli í Álftafirði, Stefanía Lárusdóttir, sem dæmd var fyrir illa meðferð á skepnum fyrir skömmu, leyfir sér að halda því blákalt fram að það hafi aldrei verið svelt skepna að Stórhól. Í öllu falli verður heldur ekki látið hjá líða í framhaldi að velta fyrir sér stöðu dýraverndar í landinu þegar kemur að búfjárhaldi.
Skrif þessi eru sannarlega ekki sett fram af óvild í garð ábúenda að Stórhóli, heldur miklu fremur af umhyggju fyrir þeim dýrum sem hafa mátt þola ömurlegan aðbúnað á bænum eins og almenningur hefur meðal annars mátt sjá í fjölmiðlum vegna þess málareksturs sem hefur verið í gangi gegn ábúendum. Undirrituð, sem býr í næsta nágrenni við Stórhól og þekkir því allar aðstæður vel, getur samvisku sinnar ekki lengur orða bundist í ljósi staðreynda. Oft hefur undirrituð á daglegum ferðum sínum, sem skólabílsstjóri, séð margt illa haldið fé við túnfótinn á Stórhól og hefur svo háttað til á Stórhól um langt árabil. Á síðastliðnu vori keyrði hinsvegar um þverbak í búfjárhaldi að bænum sem leiddi síðar til ákæru af hálfu Matvælastofnunnar og síðar saksóknara sýslumannsembættisins á Eskifirði.
Á síðastliðnu vori mátti sjá sérstaklega illa útlítandi fé allt í kringum bæinn og sömuleiðis við þjóðveginn og það fé var í stórum stíl grindhorað með slæma sótt og litlu lömbin, stóðu undantekningalaust í keng af sulti. Ábúandi leyfir sér engu að síður að halda því fram eins og áður segir að aldrei hafi verið svelt skepna á Stórhól og heldur því sömuleiðis að jöfnu fram að ástæðan fyrir slæmu útliti fjárins sé lungnaveiki, en lungnaveiki er hinsvegar einmitt einn af fylgikvillum slæmrar meðferðar. Jaxlaveiki hefur sömuleiðis verið borið við til að breiða yfir sannleikann í málinu það er vanfóðruninni og almennt ömurlegum aðbúnaði fjárins.
Undirrituð, sem er fyrrverandi bóndi í Álftafirði, telur sig eftir búskap um langt árabil vita nokkuð vel hvernig ber að fóðra sauðfé og hirða á annan hátt. Mér hefur því sannarlega sviðið mjög að sjá slíka umhirðu og meðferð á sauðkindinni hér í nærumhverfinu. Aðrir bændur á svæðinu hafa augljóslega sömuleiðis liðið mikið fyrir mál þetta um árabil og það má öllum ljóst vera að þessir búskaparhættur eru einhver sú versta auglýsing, fyrir okkar annars góðu sveit og bændastéttina í heild, sem hægt er að hugsa sér.
Í ljósi þeirrar áralöngu baráttu við að koma böndum á þennan búskap að Stórhól, meðal annars með ýmsum aðgerðum af hálfu sveitarfélagsins Djúpavogshrepps, spyr maður sig hvar dýraverndunarsamtökin í landinu séu, af hverju hafa þau sig ekki frammi í málum sem þessum og til hvers er sá félagsskapur? og hvar eru hagsmunasamtök bænda sem ættu sannarlega að beita sér af afli og ganga fram fyrir skjöldu til að hreinsa atvinnugreinina af þessum ósóma.
Ímynd bændastéttarinnar er í húfi og forsvarsmenn hennar verða að mínu mati að kalla eftir því að úrræði séu til staðar sem hægt er að grípa til og beita með mjög skjótvirkum hætti svo hægt sé undanbragðalaust að útrýma slíkri meðferð á dýrum. Spyrja má líka hvernig ráðunautar bænda geta horft endurtekið upp á slíka meðferð á dýrum sem hér um ræðir ár eftir ár án þess að því sé fylgt úr hlaði með úrræðum sem skila árangri?
Í þessu falli má sannarlega líka spyrja hvort það sé engin ástæða til að krefjast þess af fulltrúum kjötframleiðslu í landinu að þeir kanni uppruna vörunnar, er kjötframleiðendum kannski slétt sama við hvern þeir eiga í viðskiptum og eða hvernig meðferð dýrin hafa fengið ? Fyrir skemmstu var sýnd í Ríkissjónvarpinu mynd um gæsadúnsframleiðslu sem vakti mjög hörð viðbrögð og þá gripu líka Íslendingar eins og aðrir andann á lofti í hneykslun sinni og hringdu umsvifalaust í þá sem flytja inn dúnsængur af ótta við að dúnninn í sænginni þeirra væri af fuglum sem hefðu fengið slæma meðferð.
Ber í þessu samhengi að líta svo á að Íslendingum sé þá alveg sama um uppruna þeirrar vöru sem kemur af innlendum markaði? Er íslenskum neytendum sama hvernig hefur verið farið með vöruna sem liggur í kjötborðinu? Ég held reyndar ekki. Er ekki tími til komin að Íslendingar verði þá pínulítið samkvæmir sjálfum sér og horfi í eigin barm í þessum málum og taki ærlega til á heimavígstöðunum áður en við hneykslumst á slæmri meðferð dýra í öðrum löndum? Er það ekki líka bara sjálfsagt réttlætismál að það séu gerðar sambærilegar kröfur varðandi gæðamál í grunnatvinnuvegunum okkar það er að segja í landbúnaði og kjötvinnslu annarsvegar og í sjávarútvegi og fiskvinnslu hinsvegar?
Staðreyndin er sú að þrátt fyrir að dómur hafi nú verið kveðinn upp í Stórhólsmáli, þar sem sýnt var fram að mjög alvarleg brot á meðferð dýra höfðu verið framin á bænum, var niðurstaðan einungis 80 þúsund krónur í sekt og ekki voru ábúendur dæmdir frá búskap þrátt fyrir sakarefnið, heldur eiga viðkomandi ábúendur á hinn veginn að halda áfram með óbreyttu sniði og með sama fjárfjölda sem er langt yfir þúsund fjár og því stendur allt við það sama á bænum og áður var.
Ég sem útsvarsgreiðandi í hinu ágæta sveitarfélagi Djúpavogshreppi er sömuleiðis mjög ósátt að sveitarfélagið skuli þurfa að eyða jafn miklum tíma og fjármunum í að slást við vindmyllur í þessu búfjárhaldsmáli að Stórhól eins og raunin hefur verið, þeim fjármunum væri betur varið í annað að mínu mati en í þetta rugl. Það er hinsvegar búið að vega mjög ómaklega að þeim sveitarstjórnarmönnum sem hafa sannarlega lagt sig fram um að reyna koma málum í lag að Stórhól. Það verður auðvitað ekkert hjá því litið að sveitarstjórnir hafa miklum skyldum að gegna í þessum málum og er skylt samkvæmt lögum að bregðast við sé eftir því kallað og því eiga sveitarstjórnarmenn engan annan kost en að vinna undir því handónýta kerfi og þeim landslögum sem við búum við í dag í þessum efnum þar sem dýravernd virðist með öllu fyrir borð borinn.
Það er því einlæg ósk mín að stjórnvöld í þessu landi, hagsmunasamtök bænda og aðrir þeir sem bera ábyrgð á því kerfi sem við búum við í dag taki nú í eitt skipti fyrir öll af skarið og breyti þessu ömurlega kerfi sem við búum við þannig að sveitarfélög hafi ekki bara skyldurnar einar í þessum efnum, heldur einnig sannarleg úrræði í höndunum til að beita gegn fámennum hópi fólks í sveitum landsins sem hefur dýraverndarsjónarmið að engu.
Stefanía Björg Hannesdóttir
